İş sağlığı ve güvenliği eğitimleri, işveren, çalışan fiilen çalışmaya başlamadan önce, çalışanın yapacağı iş ve işyerine özgü riskler ile korunma tedbirlerini içeren konularda öncelikli olarak eğitilmesini sağlar. Çalışma yeri veya iş değişikliği, iş ekipmanının değişmesi, yeni teknoloji uygulanması gibi durumlar nedeniyle ortaya çıkacak risklerle ilgili eğitimler ayrıca verilir.
- Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde yılda en az bir defa,
- Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde iki yılda en az bir defa,
- Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde üç yılda en az bir defa.
İş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalışana işe dönüşünde çalışmaya başlamadan önce, kazanın veya meslek hastalığının sebepleri, korunma yolları ve güvenli çalışma yöntemleri ile ilgili ilave eğitim verilir. Herhangi bir sebeple altı aydan fazla süreyle işten uzak kalanlara, tekrar işe başlatılmadan önce bilgi yenileme eğitimi verilir.
İşyerinde on beş yaşını bitirmiş ancak on sekiz yaşını doldurmamış genç çalışanlar, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren grupların özellikleri dikkate alınarak gerekli eğitimler verilir. Destek elemanlarına ve çalışan temsilcilerine, görevlendirilecekleri konularla ilgili de eğitim verilir.
Eğitimin Maliyeti ve Eğitimde Geçen Süreler
İş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin maliyeti çalışanlara yansıtılamaz. Eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılır.
Çalışanların Yükümlülükleri
Çalışanlar, uygulamaya konulan eğitim programları çerçevesinde iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerine katılır, eğitimlerde edindiği bilgileri yaptığı iş ve işlemlerde uygular ve bu konudaki talimatlara uyarlar.
Eğitim Programlarının Hazırlanması
İşveren, yıl içinde düzenlenecek eğitim faaliyetlerini gösteren yıllık eğitim programının hazırlanmasını sağlar ve onaylar. Eğitim programlarının hazırlanmasında çalışanların veya temsilcilerinin görüşleri alınır.
İşe yeni alımlarda veya değişen şartlara göre yeni risklerin ortaya çıkması durumunda yıllık eğitim programlarına ilave yapılır. İlgili mevzuatın değişmesi veya çalışma şartlarına bağlı olarak yeni risklerin ortaya çıkması halinde yıllık eğitim programına bağlı kalmaksızın çalışanların uygun eğitim almaları sağlanır. Yıllık eğitim programında, verilecek eğitimlerin konusu, hangi tarihlerde düzenleneceği, eğitimin süresi, eğitime kimlerin katılacağı, eğitimin hedefi ve amacı hususlarına yer verilir.
Eğitim Süreleri ve Konuları
Çalışanlara verilecek eğitimler, çalışanların işe girişlerinde ve işin devamı süresince belirlenen periyotlar içinde:
- Az tehlikeli işyerleri için en az sekiz saat
- Tehlikeli işyerleri için en az on iki saat
- Çok tehlikeli işyerleri için en az on altı saat, olarak her çalışan için düzenlenir.
İlgili yönetmelikte belirtilen eğitim sürelerinin eğitim konularına göre dağıtımında işyerinde yürütülen faaliyetler esas alınır. Eğitim sürelerinin bütün olarak değerlendirilmesi esas olmakla birlikte dört saat ve katları şeklinde işyerindeki vardiya ve benzeri iş programları da dikkate alınarak farklı zaman dilimlerinde de değerlendirilebilir.
İşe yeni alımlarda veya değişen şartlara göre yeni risklerin ortaya çıkması durumunda yıllık eğitim programlarına ilave yapılır. İlgili mevzuatın değişmesi veya çalışma şartlarına bağlı olarak yeni risklerin ortaya çıkması halinde yıllık eğitim programına bağlı kalmaksızın çalışanların uygun eğitim almaları sağlanır. Yıllık eğitim programında, verilecek eğitimlerin konusu, hangi tarihlerde düzenleneceği, eğitimin süresi, eğitime kimlerin katılacağı, eğitimin hedefi ve amacı hususlarına yer verilir.
Çalışan Eğitimleri
Çalışan eğitimi, işverenler, işyerlerinde sağlıklı ve güvenli çalışma ortamları tesis etmek, risklerin bertarafı için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür. Bu kapsamda PROSES; yöneticilere olduğu gibi çalışanlara da, yasal hak ve yükümlülükler konusunda bilgilendirme eğitimleri vermekte, iş yerlerinin özelliklerine göre spesifik – ihtiyaca yönelik modüler eğitim programları hazırlamakta ve eğitimleri düzenlemektedir.
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 4. maddesi işverenin iş sağlığı ve güvenliği konusunda genel yükümlülüklerini, 16 ve 17. maddeleri de çalışanların bilgilendirilmeleri ve eğitimleri konularında sorumluluklarını belirtmektedir.
Hijyen Eğitimi
Hijyen eğitimi başta işyeri yemekhaneleri, restoranlar ve diğer benzeri gıda hizmetlerinin sunulduğu yerler olmak üzere, konaklama hizmeti veren, gıda üretimi yapan işyerleri ve insan bedenine temasın söz konusu olduğu temizlik hizmetlerinin verildiği iş yerlerinde çalışanlarına verilmesi gerekmektedir. 24/04/1930 tarihinde yayınlanan 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 127. maddesine dayanılarak hazırlanan Hijyen Eğitimi Yönetmeliği 5 Temmuz 2013 tarihinde yürürlüğe girdi. Yönetmeliğin tamamına Hijyen Eğitimi Yönetmeliği linkinden ulaşabilirsiniz. Bir kaç soru ve cevapla yönetmelikle ilgili aklınıza takılabilecek konulara değinmek istedik.
Hijyen Eğitimi Yönetmeliği Hangi İş Kollarını Kapsar?
- Gıda üretim ve perakende işyerleri
- İnsani tüketim amaçlı sular ile doğal mineralli suların üretimini yapan iş yerleri
- Kaplıca, hamam, sauna, berber, kuaför, dövme ve piercing yapılan yerler, masaj ve güzellik salonları ve benzeri yerler
- Otel, motel, pansiyon ve misafirhane gibi yerler
- İnsan bedenine temasın söz konusu olduğu temizlik hizmetlerinin verildiği iş yerleri
- Komisyon tarafından hijyen eğitimi verilmesi uygun görülen diğer iş kolları
Çalışmaya Engel Teşkil Eden Hastalıklar Nelerdir?
Aşağıda belirtilen hastalıkları bulunanlar iyileşme hâlini/bulaştırıcılığın olmadığını raporla belgeleyene kadar bu Yönetmelik kapsamındaki iş yerlerinde çalışamaz ve çalıştırılamazlar:
- Gıda ile taşınabilen bir hastalığı olan veya bu hastalığın taşıyıcısı durumundaki kişiler
- Vücudun görünür kısımlarında açık/enfekte yara, deri enfeksiyonu ve benzeri halkta tiksintiye yol açabilecek deri lezyonları bulunanlar; cüzzam, frengi ve verem hastalığına yakalananlar
- 30/5/2007 tarihli ve 26537 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bulaşıcı Hastalıklar Sürveyans ve Kontrol Esasları Yönetmeliğinde yer alan, hijyen ilkelerine uyulmadığı durumlarda halk sağlığı açısından problem oluşturabilecek hastalığı bulunanlar.
Hijyen Eğitimi Kaç Saat Sürüyor?
Eğitimler sekiz saatten az olamaz.
Hijyen Eğitimini Ne Zamana Kadar Vermemiz Gerekir?
Yönetmeliğin geçici maddesine göre işverenler, yönetmelik yürürlüğe girdikten sonraki bir yıl içinde çalışanlarına Yönetmelikte belirtilen eğitimleri aldırmalılardır.